Kanser Tedavisinde Beslenme

Dün çok kıymetli bir buluşmayı geride bıraktık…
Kanser tedavisinde beslenme üzerine konuştuk, öğrendik, birbirimize iyi geldik.

Katılan, katkı sunan ve yüreğiyle dinleyen herkese teşekkürler...

Kanser tedavisi ve sonrasında hastaların kaliteli beslenmesi ve tedavi sırasında ilaçların vücuttan atılması için bol su tüketmesi (günde en az 3 litre) önerilir. Su sık aralıklarla ve az az içilmelidir. Sıvı alımı; çorba, şekersiz komposto suları, ayran, kefir, yoğurt gibi gıdalarla takviye edilmelidir. Su, açılmamış tek kullanımlık kapalı ambalajlı şişelerde olmalıdır.

Beslenmede doymuş yağlardan uzak durmak önemlidir. Omega-3’ten zengin zeytinyağı tercih edilmeli; karbonhidrat kaynağı olarak basit karbonhidratlardan ve şekerden kaçınılmalı, tam tahıllı ekmek, kurubaklagiller, sebze ve meyve tüketilmelidir.

Vücudun tüm besinlerden en iyi şekilde faydalanabilmesi için egzersiz yapılması gerekir. Sağlıklı kalabilmek için haftada 3-4 kez, en az 30 dakika egzersiz yapılmalıdır.

Kemoterapi tedavisi sırasında kaliteli beslenmeye ve kaliteli protein alımına dikkat etmek gerekir. Antioksidanlardan zengin beslenme, yani sebze ve meyvelerin her öğünde sıkça tüketilmesi önerilmektedir. Az ve sık yemek ve basit karbonhidratlardan kaçınılması gerekir.

Hastalık döneminde bağışıklığı güçlendirmek beslenmede çok önem taşır. Çünkü bu süreçte kaliteli beslenme hücre ve kasları güçlendirir; bu da daha kısa sürede iyileşmeyi sağlar.

Ayrıca, kanser tedavisinde uygulanan kemoterapi, radyoterapi, hormonterapi hastalarda bulantı, kusma ve iştahsızlık yapabilir. Bunların sonucunda hasta kilo kaybeder. Bu nedenle pişen yemekten uzakta, koku olmayan ortamda yemek yemesi sağlanmalı; az ve sık öğünler oluşturulmalı, yemeklerin çok çiğnenmesi sağlanmalı ve oluşabilecek mide rahatsızlıkları önlenmelidir.

Meyve ve sebzeler A, C ve E vitamini ile selenyum gibi antioksidanları içerir. Antioksidanlar da kanser oluşumuna yol açan serbest radikallerin normal hücrelere zarar vermelerini engeller. Antioksidan alımını arttırmak için günde 3-4 porsiyon meyve ve taze sebze kullanılması önemlidir.

Kemoterapinin yan etkilerinden birisi de cilt kuruluğudur. Yine kemoterapinin yan etkisi olarak ishal gelişebilir. Bunun sonucu vücut fazla su kaybeder. Hem bu kaybı telafi edebilmek hem de cilt kuruluğunu önlemek için bol su içmek önemlidir.

Kemoterapi alan hastalar, ilaç etkileşimi olduğu için nar, greyfurt ve kivi tüketmemelidir. Ayrıca, ağız içinde aft ve yaralar oluştuysa domates, limon gibi asitli yiyecekler ile acılı ve baharatlı gıdalar önerilmemektedir. Yutma güçlüğü olduğunda aşırı sert yiyecekler yerine daha yumuşak gıdalar tercih edilmelidir.

Hastalarda görülen iştah azalmasına karşı alınacak önlemler:

  • Az ve sık beslenmesi sağlanmalıdır.
  • Sevdiği gıdalar ile besinler zenginleştirilmeli ve yemek zamanlarını keyifli geçirmesi sağlanmalıdır.
  • Sabah kahvaltısına özen gösterilmeli, peynir, yumurta ve süt tüketmesi sağlanmalıdır.
  • İştahsızlık arttığında kahvaltı yapamazsa taze sıkılmış meyve suyu ve süt ile kahvaltı yapması sağlanabilir.
  • Yoğurt, sütlü gıdalar, dondurma gibi soğuk yiyecekler daha çok tercih edilebilir.
  • Kalorisi yüksek, besleyici, hacim olarak küçük yiyecekler tercih edilebilir. Örneğin meyvelerin veya yoğurt gibi yiyeceklerin üzerine pekmez, bal, fındık, ceviz eklenebilir.
  • Yiyeceklerin sunumunu değiştirmek iştahı arttırmak için doğru bir yol olabilir. Örneğin meyve yerine meyve suyu, meyve püresi, komposto suları, meyveli hafif tatlılar gibi.
  • Süt içerisine muz, ceviz, bal ekleyerek sağlıklı bir ara öğün hazırlanabilir.
  • Suyu ara öğünlerde tüketmesi ve yudum yudum içmesi, öğünde daha fazla besin alımını sağlayabilir.
  • Açlık hissettiğinde öğünü beklemeden hemen bir şeyler tüketmesi sağlanır.
  • Hastanın yanında tuzlu bisküvi, kraker, kek, kuru meyveler, leblebi gibi atıştırmalıklar bulundurulabilir.

Tedavi sırasında ve sonrasında kilo kayıpları ve kas yıkımı sık görülmektedir.
Hücrelerin yenilenmesi ve onarımı için proteine olan ihtiyaç artar. Bu dönemde her protein kaynağına yer vermek çok önemlidir. Bu nedenle yapılması gereken, kalori ile birlikte protein tüketiminin arttırılmasıdır. Bunu sağlamak için:

  • Yumurta mutlaka tüketilmelidir. Yumurta, %100’ü protein olarak kullanılan çok kaliteli bir protein kaynağıdır. Hastanın yüksek kolesterol değeri yoksa her gün kahvaltıda 1 adet haşlanmış yumurta tüketmesi sağlanmalıdır. Yumurta haşlanmış olarak kullanılamıyorsa, peynirli omlet veya menemen gibi hazırlayarak tüketilebilir.
  • Yine kahvaltıda 2-3 yemek kaşığı kadar lor peyniri tüketilmelidir. Genelde kahvaltıda kullanmayı tercih ettiğimiz peyniri; salatalara, çorbalara, makarnalara da kullanabiliriz.
  • Ana öğünlerde et, tavuk, balık veya kurubaklagiller gibi protein kaynağı yüksek besinlere yer verilmelidir. Yağsız et, derisiz tavuk, hindi, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler tercih edilmelidir.
  • Sebze yemekleri ve çorbaları pişirirken içerisine kıyma veya tavuk ekleyerek besleyici değeri arttırılabilir; veya bitkisel kaynaklı protein olan yeşil mercimek, nohut gibi besinler sebze yemeklerine veya çorbalara eklenebilir.
  • Ana öğünlerde gün içerisinde 2-3 porsiyon süt ürünü tüketerek günlük protein alımı arttırılmalıdır. Yoğurt, ayran, kefir gibi süt ürünleri protein kaynağı olarak ana ve ara öğünlerde kullanılabilir.
  • Gün içerisinde, peynirli sandviç içerisine domates, salatalık, biber, ceviz, zeytin ekleyerek protein içeriğini ve kalori değerini yükselterek iştah açıcı atıştırmalıklar tüketilebilir.
  • Ekmek olarak çok tahıllı ekmekler tercih edilmelidir.
  • Salatalara zeytinyağı eklenerek kalorisi arttırılabilir ve bu şekilde yağda eriyen vitaminler de alınır.

Fazla kilo almamak için dikkat edilmesi gerekenler:

  • Yüksek kalorili besinler yerine sebze ve meyve tüketilmelidir.
  • Şeker ve şekerli gıdalar sınırlandırılmalıdır.
  • Az yağlı süt ve süt ürünleri tercih edilmelidir.
  • Doymuş yağı azaltılmış etler tercih edilmelidir.
  • Çok tahıllı, çavdar, yulaf, zenginleştirilmiş ekmekler gibi lif oranı yüksek gıdalar tercih edilmelidir.
  • Kızartılmış gıdalar yerine ızgara, fırınlama veya haşlama yöntemleri tercih edilmelidir.
  • Öğün aralarında meyve gibi kalorisi düşük gıdalar tercih edilmelidir.
  • Doktorun izin verdiği ölçüde egzersiz ve/veya yürüyüş yapılmalıdır.
  • Bol su tüketilmelidir.

Hep beraber sağlıklı günlerde görüşebilmek üzere.